Ustawa o Indywidualnych Kontach Emerytalnych umożliwia każdemu, kto ma nieograniczony obowiązek podatkowy na terenie RP tworzenie kapitału z przeznaczeniem na przyszłe zabezpieczenie emerytalne.

Ponieważ dotychczasowe instrumenty finansowe tworzą kapitał emerytalny w sposób zdecydowanie niewystarczający (mamy tu na myśli w szczególności I i II filar ZUS) – co doprowadzi do gwałtownego i zdecydowanego obniżenia dochodów osób, które uzyskają prawo do emerytury (potwierdza to praktycznie każda opublikowana dotychczasowo analiza finansowa przewidywanej wysokości poborów odbieranych przez przyszłego, statystycznego emeryta) – stworzono instrument, w którym zachętą do oszczędzania jest zwolnienie z podatku od dochodów kapitałowych.

Tym instrumentem jest właśnie Indywidualne Konto Emerytalne.

Istotnym argumentem jest również ustawowe ograniczenie wysokość obciążeń, którymi mogą obłożyć klienta instytucje obsługujące IKE – dotyczy to w szczególności ubezpieczycieli prowadzących polisy z funduszami kapitałowymi (rozdział 5 Ustawy).

Obydwa te uregulowania powodują, że dla oszczędzającego pracuje zdecydowana większość wpłaconego kapitału – co znacznie wpływa na wysokość kapitału końcowego (czego nie można powiedzieć nt. większości polis ubezpieczeń na życie z funduszami oszczędnościowymi, które się ewidentnie do tego celu nie nadają ze względu na obłożenie takich polis znacznymi kosztami, nie wynikającymi tylko z kosztu ryzyka ubezpieczeniowego).

Instytucje prowadzące IKE oferują możliwość (wyboru) inwestowania w fundusze o różnym poziomie ryzyka inwestycyjnego – od bezpiecznych, o znikomym ryzyku inwestycyjnym co wiąże się z niewielkimi, spodziewanymi zyskami (np. fundusze pieniężne) do funduszy obciążonych większym ryzykiem inwestycyjnym, jednak z szansą na znacznie większe zyski (np. fundusze akcji krajowych lub zagranicznych) poprzez fundusze mieszane (tzw. zrównoważone).

Należy zaznaczyć jednak, że w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych, nie jest określona maksymalna kwota możliwych obciążeń oszczędzającego z tyt. prowadzenia IKE przez instytucję finansową prowadzącą IKE. Dlatego, roztropne przyjrzenie się wysokości opłat związanych z uruchomieniem i prowadzeniem konta IKE jest podstawową czynnością, której trzeba dokonać przed podpisaniem umowy.